Μπέλλος Νικόλαος MD 
Ειδικός Παθολόγος

Οι πνεύμονες αποτελούν ένα από τα βασικότερα όργανα του αναπνευστικού συστήματος, μέσω του οποίου γίνεται η αναπνοή. Στους πνεύμονες υπάρχουν περίπου 300 εκατομμύρια μικροσκοπικοί αεροφόροι θύλακες, που ονομάζονται κυψελίδες και οι οποίες περιέχουν αέρα.
Οι κυψελίδες έχουν λεπτό τοίχωμα από μικροσκοπικά τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία τα οποία μεταφέρουν το αίμα στις κυψελίδες, απελευθερώνουν το διοξείδιο του άνθρακα από το αίμα και απορροφούν οξυγόνο από τις κυψελίδες.
Αφού γίνει η ανταλλαγή των αερίων στις κυψελίδες, το οξυγονωμένο αίμα περνάει στις μικρότερες φλέβες, οι οποίες ενώνονται και δημιουργούν ολοένα και μεγαλύτερα αγγεία, μέχρι να φτάσουν στις πνευμονικές φλέβες στην καρδιά. 
Οι πνευμονικές φλέβες μεταφέρουν οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες πίσω στην αριστερή πλευρά της καρδιάς η οποία διοχετεύει το αίμα σε όλα τα όργανα του σώματος.

Όταν οι μικροσκοπικοί αεροφόροι θύλακες, δηλαδή οι κυψελίδες γεμίσουν με υγρό που έχει διαρρεύσει από τα τριχοειδή αγγεία, τότε γίνεται με δυσκολία η ανταλλαγή των αερίων με αποτέλεσμα την δυσκολία στην αναπνοή και την υποξυγοναιμία.

Αυτή η πάθηση ονομάζεται πνευμονικό οίδημα και χαρακτηρίζεται από ανώμαλη συλλογή υγρού στους πνεύμονες, προκαλώντας αναπνευστική ανεπάρκεια.
Το πνευμονικό οίδημα είναι μια σοβαρή πάθηση και αν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα,  μπορεί να οδηγήσει σε θνητότητα.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν το πνευμονικό οίδημα
Το πνευμονικό οίδημα μπορεί να προκληθεί από καρδιογενή αίτια, αλλά και διάφορους άλλους παράγοντες, καθώς και σε συνδυασμό αυτών.
Το πνευμονικό οίδημα μπορεί να οφείλεται σε :

• στεφανιαία νόσο, μυοκαρδιοπάθεια, μυοκαρδίτιδα, ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας της καρδιάς, βαλβιδοπάθειες, υπέρταση, στηθάγχη, αρρυθμίες, μυοκαρδική ισχαιμία, έμφραγμα του μυοκαρδίου, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

• λοιμώξεις των πνευμόνων (πνευμονία), πνευμονική εμβολή

• νεφρική ανεπάρκεια

• αλλεργικές αντιδράσεις

• έκθεση σε τοξίνες, εισπνοή δηλητηριωδών αέριων, χλώριο, αμμωνία, διοξείδιο του αζώτου, εισπνοή καπνών

• έκθεση σε μεγάλο υψόμετρο (μεγαλύτερο από 3.000 μέτρα)

• τραυματισμός του θώρακα

• τραυματισμός, αιμορραγία του εγκεφάλου

• παρενέργειες φαρμάκων (χημειοθεραπεία, διαβητικά φάρμακα)

• υπερβολική δόση ναρκωτικών ουσιών

• υπερβολική λήψη ασπιρίνης , χρόνια υψηλή δόση ασπιρίνης

Ποια είναι τα συμπτώματα του πνευμονικού οιδήματος
Ανάλογα με την αιτία, τα συμπτώματα του πνευμονικού οιδήματος μπορεί να εμφανιστούν απότομα (οξύ πνευμονικό οίδημα), ή να εξελιχθούν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.

Στο οξύ πνευμονικό οίδημα τα συμπτώματα είναι:

• Υπερβολική δύσπνοια που επιδεινώνεται σε ξαπλωτή θέση

• Αίσθημα πνιγμού

• Συριγμός ή λαχάνιασμα

• Άγχος

• Βήχας με αφρώδη πτύελα που μπορεί να έχουν και αίμα

• Πόνος στο στήθος εάν το πνευμονικό οίδημα προκαλείται από καρδιακές παθήσεις

• Ταχυπαλμία και καρδιακή αρρυθμία

Στο χρόνιο πνευμονικό οίδημα τα συμπτώματα είναι:

• Δύσπνοια και ιδιαίτερα κατά την άσκηση

• Δυσκολία στην αναπνοή που επιδεινώνεται σε ξαπλωτή θέση

• Συριγμός 

• Παραγωγικός βήχας

• Πόνος στο στήθος εάν η αιτία σχετίζεται με στεφανιαία νόσο

• Νυκτερινή αφύπνιση από κομμένη ανάσα

• Η αύξηση του σωματικού βάρους από τη συσσώρευση υγρών στο σώμα και ειδικά στα πόδια

• Πρήξιμο στα πόδια

• Κόπωση

• Υπερβολική εφίδρωση, κρύα άκρα, χλωμάδα δέρματος 

• Πονοκέφαλοι

• Πυρετός

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες του πνευμονικού οιδήματος
Τα άτομα με καρδιακά προβλήματα ή καρδιακή ανεπάρκεια βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο πνευμονικού οιδήματος. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να θέτουν ένα άτομο σε κίνδυνο περιλαμβάνουν:

1. Ιστορικό πνευμονικού οιδήματος

2. Ιστορικό πνευμονοπαθειών, όπως η φυματίωση ή η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

3. Διαταραχές των αιμοφόρων αγγείων

Πως γίνεται η διάγνωση του πνευμονικού οιδήματος
Η διάγνωση γίνεται με βάση τη συμπτωματολογία του ασθενούς και την κλινική του εξέταση. Κατά την ακρόαση με το στηθοσκόπιο, ο γιατρός ακούει στην διάρκεια της αναπνοής τους χαρακτηριστικούς ήχους των υγρών μέσα στους πνεύμονες.
Συμπληρωματικά απαιτούνται αέρια αίματος, ακτινογραφία θώρακος, ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχογράφημα καρδιάς.

Ποια είναι η αντιμετώπιση του πνευμονικού οιδήματος
Η θεραπεία για το πνευμονικό οίδημα στοχεύει αφενός στην βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας, με χορήγηση οξυγόνου, χορήγηση αγγειοδιασταλτικών και βρογχοδιασταλτικών και αφετέρου στην θεραπεία του υποκείμενου νοσήματος. Οι ασθενείς με καρδιογενές πνευμονικό οίδημα θα λάβουν θεραπεία με θειϊκή μορφίνη, νιτρώδη, κατεχολαμίνη και διουρητικά. Οι ασθενείς με πνευμονικές λοιμώξεις, θα λάβουν αντιβιοτική αγωγή.

Το πνευμονικό οίδημα είναι μια σοβαρή κλινική κατάσταση που απαιτεί επείγουσα ιατρική περίθαλψη.

Απειλεί τη ζωή και η μη έγκαιρη αντιμετώπιση του μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Σε κάθε περίπτωση οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν αναπνευστικά συμπτώματα θα πρέπει άμεσα να καλέσουν τον γιατρό.